Fibrosis Pulmonari (pulmonary fibrosis) adalah penyakit paru-paru yang serius. Manakala, penyakit fibrosis pulmonari yang tidak diketahui puncanya pula digelar Fibrosis Pulmonari Idiopatik (idiopatic pulmonary fibrosis).
Apabila anda bernafas, oksigen bergerak melalui kantung udara kecil di dalam paru-paru anda dan ke dalam aliran darah anda. Dari sana, ia bergerak ke organ anda. Fibrosis pulmonari idiopatik menyebabkan tisu parut tumbuh di dalam paru-paru dan menjadikan anda sukar untuk bernafas. Ia semakin teruk dari masa ke semasa.
Tisu parut fibrosis pulmonari idiopatik tebal kelihatan seperti parut yang muncul pada kulit anda selepas luka. Ia melambatkan aliran oksigen dari paru-paru anda ke darah anda, yang boleh menghindari tubuh anda dari berfungsi seperti biasa.
Tiada ubatan boleh menyembuhkan untuk fibrosis pulmonari idiopatik. Bagi kebanyakan pesakit, gejala tidak akan pulih, tetapi rawatan boleh melambatkan kerosakan pada paru-paru anda. Pengalaman setiap individu adalah berbeza. Sesetengah individu akan menjadi lebih teruk dengan cepat, sementara yang lain boleh hidup selama 10 tahun atau lebih selepas diagnosis. Terdapat beberapa rawatan dikhaskan untuk membantu anda bernafas dengan lebih mudah dan menguruskan gejala anda, antaranya ialah menjalani pemindahan paru-paru.
Simptom Pulmonari
Anda boleh menghidap fibrosis pulmonari buat satu jangka masa yang lama tanpa perasan sebarang gejalanya. Selepas bertahun-tahun, parut di paru-paru anda semakin teruk dan anda mungkin menunjukkan simptom seperti:
- Batuk kering yang tidak hilang
- Sakit atau sesak dada
Berasa sesak nafas, terutamanya semasa anda berjalan atau melakukan aktiviti lain, gejala fibrosis pulmonari idiopatik termasuklah:
- Rasa lebih letih daripada biasa
- Sakit sendi dan otot
- Hilang berat badan tanpa sebab
- Hujung jari tangan dan jari kaki anda menjadi lebih luas (clubbing)
Punca Fibrosis Pulmonari
Fibrosis pulmonari menghasilkan parut dan menebalkan tisu di sekitar dan di antara kantung udara (alveoli) di dalam paru-paru anda. Ini menjadikan oksigen lebih sukar untuk masuk ke dalam aliran darah anda. Kerosakannya boleh disebabkan oleh banyak faktor yang berbeza termasuklah pendedahan jangka panjang kepada racun tertentu, keadaan perubatan tertentu, terapi radiasi dan beberapa ubat.
Diagnosis Fibrosis Pulmonari
Fibrosis pulmonari idiopatik sukar dibezakan daripada penyakit paru-paru lain kerana ia berkongsi banyak tanda yang sama. Ia mungkin mengambil masa dan banyak temujanji dengan doktor untuk mendapatkan diagnosis yang tepat. Jika anda mengalami masalah pernafasan yang semakin teruk, anda mungkin perlu berjumpa dengan seorang ahli pulmonologi iaitu seorang doktor yang merawat masalah paru-paru.
Doktor akan menggunakan stetoskop untuk mendengar paru-paru anda. Beliau mungkin bertanya soalan seperti:
- Berapa lama anda berasa begini?
- Anda pernah merokok?
- Adakah anda bekerja dengan bahan kimia di tempat kerja atau rumah anda? Yang mana satu?
- Adakah sesiapa dalam keluarga anda yang telah didiagnosis dengan fibrosis pulmonari idiopatik?
- Adakah anda mempunyai sebarang masalah perubatan yang lain?
- Pernahkah anda diberitahu bahawa anda mempunyai virus Epstein-Barr, influenza A, hepatitis C, atau HIV?
Doktor juga akan menjalankan satu atau lebih ujian tersebut:
- X-Ray dada. Ia menggunakan radiasi dalam dos yang rendah untuk memaparkan imej organ dalaman anda.
- Ujian latihan senaman. Anda dikehendaki berjalan di atas treadmill atau menaiki basikal setempat sementara doktor memeriksa tahap oksigen dalam darah anda dengan memasukkan jarum perak kecil di hujung jari atau dahi anda.
- CT dada resolusi tinggi. X-ray canggih ini memaparkan gambar terperinci paru-paru anda. Ia boleh membantu mengesan betapa teruknya fibrosis pulmonari idiopatik yang dihidapi dan kemungkinan yang menyebabkannya.
- Biopsi. Doktor mengambil sampel tisu paru-paru anda dan melihatnya di bawah mikroskop. Ini boleh dilakukan dengan pembedahan atau dengan menggunakan tiub fleksibel yang diisi dengan kamera kecil yang menembusi kerongkong anda ke dalam paru-paru anda. Pendekatan fleksibel ini dipanggil bronkoskopi (bronchoscopy). Semasa bronkoskopi, seorang doktor akan menggunakan cecair untuk mencuci paru-paru anda dan mengeluarkan sel-sel untuk mengkajinya. Prosedur ini biasanya berlaku di hospital dan anda akan dibius terlebih dahulu.
- Uji oximetri dan ujian darah arteri. Mereka mengukur berapa banyak oksigen berada dalam darah anda.
- Spirometry. Anda harus meniup dengan keras masuk ke corong yang dipasang pada alat yang dipanggil spirometer. Ia mengukur keupayaan paru-paru anda dengan menunjukkan berapa banyak udara yang anda boleh hembus keluar.
Faktor risiko Fibrosis Pulmonari
Sesetengah individu mendapat fibrosis pulmonari apabila mereka terdedah kepada sesuatu seperti pencemaran, ubat tertentu, atau jangkitan. Tetapi doktor tidak tahu apa yang menyebabkan fibrosis pulmonari idiopatik. Itulah maksud idiopatik.
Sesetengah faktor risiko mungkin membuat anda lebih cenderung untuk mendapatkan fibrosis pulmonari idiopatik:
- Umur. Hampir semua individu yang didiagnosis dengan fibrosis pulmonari idiopatik berumur lebih daripada 50 tahun.
- Partikel udara. Bernafas habuk kayu atau logam di tempat kerja atau di rumah
- Jantina. Kira-kira 75% orang yang didiagnosis dengan fibrosis pulmonari idiopatik adalah lelaki.
- Genetik. Sehingga 20% orang yang mempunyai fibrosis pulmonari idiopatik mempunyai ahli keluarga dengan penyakit paru-paru yang sama.
- Mempunyai penyakit refluks asid
- Merokok
Rawatan Fibrosis Pulmonari
Parut paru-paru yang berlaku semasa fibrosis pulmonari tidak boleh dibalikkan, dan tiada rawatan semasa telah terbukti berkesan dalam menghentikan perkembangan penyakit ini. Sesetengah rawatan boleh memperbaiki simptom untuk sementara waktu atau memperlahankan perkembangan penyakit. Rawatan lain boleh membantu meningkatkan kualiti hidup. Doktor akan menilai keadaan anda untuk menentukan rawatan yang paling sesuai untuk penyakit anda.
– Ubat-ubatan
Doktor anda mungkin mengesyorkan ubat baru, termasuk Pirfenidone (Esbriet) dan Nintedanib (Ofev). Ubat-ubatan ini boleh membantu melambatkan perkembangan fibrosis pulmonari idiopatik. Kedua-dua ubat ini telah diluluskan oleh Pentadbiran Makanan dan Dadah (Food and Drugs Association). Ubat tambahan dan formulasi baru ubat-ubatan ini masih dalam proses penambahbaikan tetapi belum diluluskan oleh Pentadbiran Makanan dan Dadah.
Ubat Nintedanib boleh menyebabkan kesan sampingan seperti cirit-birit dan mual. Kesan sampingan pirfenidone pula termasuklah ruam, mual dan cirit-birit.
Penyelidik masih terus mengkaji ubat-ubatan untuk merawat fibrosis pulmonari.
Selain itu, doktor boleh mengesyorkan ubat-ubatan anti-asid untuk merawat penyakit refluks gastroesophageal (gastroesophageal reflux disease), suatu keadaan pencernaan yang biasanya berlaku pada orang dengan fibrosis pulmonari idiopatik.
– Terapi oksigen
Menggunakan oksigen tidak boleh menghentikan kerosakan paru-paru, tetapi ia boleh:
- Melancarkan pernafasan dan membuatkan senaman menjadi lebih mudah
- Mencegah atau mengurangkan komplikasi yang terjadi akibat paras oksigen dalam darah rendah
- Mengurangkan tekanan darah di sebelah kanan jantung anda
- Meningkatkan kualiti tidur dan kesejahteraan anda
Anda mungkin menerima oksigen apabila sedang tidur atau bersenam, walaupun begitu terdapat sesetengah individu menggunakannya sepanjang masa. Sesetengah individu juga membawa kanister oksigen, menjadikannya lebih mudah alih.
– Pemulihan pulmonari
Pemulihan paru-paru boleh membantu anda menguruskan simptom anda dan memperbaiki fungsi harian anda. Program pemulihan paru-paru memberi tumpuan kepada:
- Latihan fizikal untuk meningkatkan daya tahan anda
- Teknik pernafasan yang boleh meningkatkan kecekapan paru-paru
- Kaunseling pemakanan
- Kaunseling dan sokongan
- Pendidikan tentang penyakit anda
– Pemindahan paru-paru
Pemindahan paru-paru mungkin boleh menjadi pilihan bagi individu yang menghidap fibrosis pulmonari. Selain itu, pemindahan paru-paru juga boleh meningkatkan kualiti hidup anda dan membolehkan anda menjalani kehidupan dengan lebih lama. Walau bagaimanapun, pemindahan paru-paru boleh menyebabkan komplikasi seperti penolakan organ dan jangkitan. Doktor anda akan berbincang dengan anda jika pemindahan paru-paru sesuai atau tidak sesuai untuk keadaan anda.
SUMBER
https://www.webmd.com/lung/qa/what-causes-pulmonary-fibrosis