Kemurungan selepas bersalin dikaitkan dengan perubahan kimia, sosial dan psikologi yang berkaitan dengan bayi. Istilah ini menerangkan pelbagai perubahan fizikal dan emosi yang sering dialami oleh ibu-ibu baru. Berita baiknya ialah kemurungan yang dialami selepas bersalin boleh dirawat melalui ubat-ubatan dan kaunseling.
Perubahan kimia boleh mengakibatkan penurunan hormon yang mendadak selepas proses kelahiran. Walau bagaimanapun, kaitan sebenar antara penurunan ini dengan kemurungan adalah masih tidak jelas. Tetapi apa yang telah diketahui ialah tahap estrogen dan progesteron, iaitu hormon pembiakan wanita akan meningkat sebanya sepuluh kali ganda semasa mengandung. Kemudian, ia akan turun dengan mendadak selepas kelahiran. Menjelang tiga hari selepas seseorang wanita melahirkan bayi, tahap hormon ini akan turun semula seperti keadaan mereka sebelum hamil.
Simptom Kemurungan Selepas Bersalin
Simptom kemurungan selepas bersalin adalah sama seperti apa yang berlaku secara normal selepas melahirkan bayi. Ia termasuklah kesukaran untuk tidur, perubahan selera makan, keletihan yang berlebihan, keinginan seks menurun, dan perubahan emosi yang kerap.
Walau bagaimanapun, keadaan ini turut disertai dengan simptom kemurungan lain yang tidak normal selepas bersalin, dan ia mungkin termasuklah situasi depresi seperti kehilangan keseronokan, perasaan tidak dihargai, putus asa, kelemahan, berfikir tentang kematian, bunuh diri atau pemikiran untuk mencederakan orang lain.
Punca Kemurungan Selepas Bersalin
Tiada punca yang diketahui bagi kemurungan selepas bersalin, namun masalah fizikal dan emosi mungkin memainkan peranan besar dalam memicu masalah ini.
• Perubahan fizikal. Setelah melahirkan anak, penurunan hormon yang dramatik (estrogen dan progesteron) dalam badan anda mungkin menyumbang kepada kemurungan selepas bersalin. Hormon lain yang dihasilkan oleh kelenjar tiroid juga boleh jatuh dengan mendadak, lalu akan menyebabkan anda berasa letih, lesu dan tertekan.
• Masalah emosi. Apabila anda tidak cukup tidur dan runsing, anda mungkin menghadapi masalah untuk menyelesaikan perkara kecil. Misalnya, anda mungkin bimbang tentang keupayaan anda untuk menjaga bayi anda yang baru lahir. Selebihnya, anda mungkin merasa kurang menarik, mempersoalkan identiti anda atau merasakan bahawa anda telah kehilangan kawalan ke atas kehidupan anda. Mana-mana isu ini boleh menyumbang kepada kemurungan selepas bersalin.
Diagnosis Kemurungan Selepas Bersalin
Seorang doktor mungkin akan mengetepikan sindrom kemurungan bayi (baby blues) dengan cara mengesyorkan kepada individu yang disyaki mengalami Kemurungan Selepas Bersalin untuk menyelesaikan soal selidik ujian depresi.
Doktor akan sering bertanya sama ada mereka pernah merasakan tahap emosi yang menurun, kemurungan, atau rasa putus asa pada bulan lalu. Beliau juga akan bertanya sama ada individu tersebut sama ada mereka masih merasakan keseronokan dalam melakukan aktiviti yang biasanya akan membuat mereka gembira.
Doktor juga boleh bertanya sama ada pesakit mempunyai:
• Masalah tidur
• Masalah membuat keputusan dan menumpukan perhatian
• Masalah keyakinan diri
• Perubahan selera makan
• Kebimbangan
• Keletihan, kelesuan, atau keengganan untuk terlibat dalam sebarang aktiviti fizikal
• Perasaan bersalah
• Menjadikan diri kritikal
• Berfikir untuk membunuh diri
Seorang individu yang menjawab “ya” kepada tiga soalan di atas mungkin mempunyai kemurungan yang ringan. Seseorang yang mempunyai Kemurungan Selepas Bersalin yang ringan masih boleh meneruskan aktiviti seharian mereka. Namun sekiranya lebih banyak jawapan “ya”, ia mencadangkan kemurungan yang lebih teruk.
Jika ibu menjawab “ya” untuk membahayakan diri mereka atau bayi, ibu tersebut secara automatik didiagnosis mengalami Kemurungan Selepas Bersalin yang teruk.
Sesetengah ibu yang tidak mempunyai pasangan atau saudara terdekat untuk membantu mungkin tidak mahu menjawab soalan-soalan ini secara terbuka kerana mereka takut mereka akan didiagnosis dengan kemurungan selepas bersalin dan akan memisahkan bayi daripada mereka.
Ini tidak mungkin berlaku melainkan jika bayi diambil sekiranya ia berada dalam keadaan yang melampau. Walaupun dalam kes-kes yang sangat parah di mana ibu itu harus dimasukkan ke hospital di klinik kesihatan mental, bayi biasanya akan menemani mereka. Sekiranya ibu baru mempunyai kemurungan yang teruk, mereka akan menghadapi kesukaran untuk berfungsi dengan normal dan memerlukan bantuan yang besar daripada pasukan kesihatan mental yang berdedikasi.
Faktor Risiko Kemurungan Selepas Bersalin
Terdapat beberapa faktor yang boleh meningkatkan risiko kemurungan selepas bersalin, termasuklah:
• Sejarah kemurungan sebelum menjadi hamil atau semasa kehamilan
• Umur semasa mengandung – semakin anda muda, semakin tinggi risiko
• Ambivalensi mengenai kehamilan
• Anak-anak – semakin banyak anak yang anda miliki, semakin besar kemungkinan anda akan mengalami kemurungan pada kehamilan berikutnya
• Mempunyai sejarah kemurungan atau gangguan dysphoric premenstrual (PMDD)
• Sokongan sosial yang terhad
• Hidup bersendirian
• Konflik perkahwinan
Rawatan Kemurungan Selepas Bersalin
Tempoh rawatan dan pemulihan adalah berbeza-beza bergantung kepada keparahan kemurungan dan keperluan individu tersebut. Sebagai contoh, sekiranya anda mempunyai tiroid yang tidak aktif atau penyakit asas, doktor boleh merawat keadaan tersebut terlebih dahulu atau merujuk anda kepada pakar yang sesuai. Doktor juga boleh merujuk anda kepada seorang profesional kesihatan mental.
– Kemurungan bayi (Baby Blues)
Kemurungan bayi biasanya akan sembuh sendiri dalam masa beberapa hari hingga satu atau dua minggu. Dalam masa yang sama anda perlu:
• Dapatkan rehat sebanyak yang boleh.
• Menerima bantuan daripada keluarga dan rakan-rakan.
• Berhubungan dengan ibu-ibu baru yang lain.
• Cari masa untuk menjaga diri sendiri.
• Elakkan pengambilan alkohol dan ubat-ubatan rekreasi, yang boleh mengakibatkan perubahan emosi yang lebih teruk.
– Kemurungan selepas bersalin
Kemurungan selepas bersalin sering dirawat dengan psikoterapi (juga dikenali sebagai terapi perbualan atau kaunseling kesihatan mental), ubat-ubatan atau kedua-duanya sekali.
• Psikoterapi. Bertujuan untuk membantu anda dengan cara membincangkan kebimbangan anda dengan ahli psikiatri, psikologi atau profesional kesihatan mental yang lain. Melalui terapi, anda boleh mencari cara yang lebih baik untuk mengatasi perasaan anda, menyelesaikan masalah, menetapkan matlamat yang realistik dan bertindak balas terhadap situasi anda dengan cara yang positif. Kadangkala, terapi keluarga atau perhubungan juga boleh membantu masalah anda.
• Antidepresan. Doktor juga boleh mengesyorkan antidepresan kepada anda. Namun, jika anda menyusukan bayi, ubat yang anda ambil akan memasuki susu anda. Walau bagaimanapun, kebanyakan antidepresan boleh digunakan semasa menyusu dengan hanya sedikit risiko kesan sampingan kepada bayi anda. Bekerjasamalah dengan doktor anda untuk membincangkan kemungkinan sesuatu risiko dan manfaat antidepresan yang khusus.
Dengan rawatan yang sesuai, simptom kemurungan selepas bersalin biasanya akan bertambah baik. Namun begitu, dalam sesetengah kes, kemurungan selepas bersalin boleh berterusan menjadi kemurungan yang kronik. Jadi, adalah penting untuk meneruskan rawatan walaupun anda telah mula berasa lebih baik. Menghentikan rawatan terlalu awal boleh menyebabkan masalah tersebut berulang.
– Psikosis selepas bersalin
Psikosis selepas bersalin memerlukan rawatan segera di hospital. Rawatan boleh merangkumi:
• Ubat. Rawatan mungkin memerlukan kombinasi ubat seperti ubat antipsikotik, penstabil emosi dan benzodiazepin yang bertujuan untuk mengawal tanda dan simptom anda.
• Terapi elektrokonvulsif (ECT). Sekiranya kemurungan selepas bersalin anda agak teruk dan anda mengalami psikosis selepas bersalin, ECT mungkin akan disyorkan jika simptom anda tidak bertindak balas terhadap ubat. ECT adalah prosedur di mana arus elektrik kecil disalurkan melalui otak, lalu mencetuskan penyitaan ringkas dengan sengaja. ECT seolah-olah menyebabkan perubahan dalam kimia otak yang boleh mengurangkan simptom psikosis dan kemurungan, terutamanya apabila rawatan lain tidak berjaya.
SUMBER
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/postpartum-depression/symptoms-causes/syc-20376617
https://www.webmd.com/depression/guide/postpartum-depression
https://www.womenshealth.gov/mental-health/mental-health-conditions/postpartum-depression